19mar2020
Belopalanačka sela Klenje i Bukurovac
Nakon obilaska sela koja se nalaze na zapadu opštine Bela Palanka, predstavljam vam još dva palanačka sela. Nalaze se na drugom kraju opštine, nedaleko od same Bele Palanke. U okviru kružne relacije posetio sam ih u zimu 2017 - 24. decembra.
Najpre sam posetio Klenje. Mesto odakle sam krenuo peške nalazi se na novom alternativnom putu koji povezuje Pirot i Belu Palanku, između sela Ljubatovice i velikog mosta na Nišavi. Udaljeno je od Pirota oko 23 km i sada je odlično obeleženo:
Do Klenja ima oko 2.5 km i put je veoma loš. Ne verujem da je postao značajnije bolji u poslednje dve godine.
Naravno, do Klenja se može i drugim putem, direktno iz Bele Palanke. Ova deonica je dugačka oko 5.5 km, preseca Belopalanačku kotlinu, stari magistralni i novi auto-put i železničku prugu. Na ovaj način sam do Klenja prvi put došao u decembru 2011.
Na oko kilometar od početne tačke nalazi se velika brana na reci Nišavi. Uloga joj je da zaštiti naselja u Beloplanačkoj kotlini od visokog vodostaja Nišave u proleće. Nažalost, ovde se zaustavlja i gomila smeća koja se u reku baci uzvodno, tako da izgled samog mesta nije bio najbolji tokom moje zadnje posete:
Ovako je klenjska prelivna brana izgledala 10. decembra 2011:
Ovde ima puno kanala, a najveći prevodi deo vode sa brane do stare Trajkove vodenice:
Do Klenja ima još nešto više od kilometra. Najpre se prolazi pored velikog mosta na Nišavi koji formira auto-put, a zatim put prolazi ispod traka samog auto-puta:
Odmah nakon toga ulazi se u selo Klenje:
Zatim mi se desio jedan neobičan događaj. Naime, nisam produžio pravo u centar sela, već sam na jednom mestu skrenuo desno uzbrdo. Namera mi je bila da obiđem i fotografišem veliki, stari mirosani hrast na brdu iznad sela. Mnogo puta sam ga posmatrao sa novog auto-puta u blizini Klenja i svojom pojavom me mamio da ga posetim. Penjući se na brdo, imao sam lep pogled na auto-put i deo belopalanačke opštine prema Klisuri i Čifliku:
U pozadini sam primetio jednu dolinu i put koji vodi naviše, ali na vrhu brda nije bilo starog hrasta:
Pretpostavio sam da je miro posečen i to nedugo pre mog dolaska. Nakon toga sam imao običaj da ga tražim pogledom iz auta, vraćajući se iz Niša ka Pirotu, ali ga nikad više nisam video. Ako neko zna njegovu sudbinu, voleo bih da ostavi komentar ispod ovog članka. Ja sam se pomalo razočaran spustio u selo:
U centru sela, na raskrsnici seoskih puteva i pored jedne napuštene farme, nalazi se obročni krst posvećen Svetoj Petki (Paraskevi):
Odavde sam krenuo u pravcu zapada i stigao u, po mom mišljenju, najinteresantniji deo sela. Ovde se na jednom platou nalaze neobična česma i napuštena seoska škola:
Kao i susedni Bukurovac, Klenje je jedno od manjih palanačkih sela. Poslednji raspoloživi podaci iz 2002. godine kažu da su tada u selu živela 54 stanovnika. Oko šest puta više ih je bilo 1948. godine - 310. Selo se nalazi na nadmorskoj visini od oko 320 m. Nekada je predstavljalo turski čiflik u blizini Musa-pašine ili Ak Palanke (stari nazivi za Belu Palanku).
Od napuštene školske zgrade produžavam putem u pravcu severo-zapada. Ranije sam do sela Bukurovac dolazio sa puta Bela Palanka - Svrljig, a sada mi je bila namera da u ovo selo dođem iz drugog pravca. Put je u početku bio jasan, a zatim se potpuno stopio sa okolinom:
Ušao sam u šumovitu dolinu jednog potoka čije je korito bilo suvo. Zatim sam izbio na proplanak i uživao u lepim zimskim pejzažima:
Posle desetominutnog tumaranja izlazim na put koji od Bukurovca vodi za Donju Glamu. Njime se spustam u selo i prolazim pored još jednog obročnog krsta:
Visoko gore desno je put koji povezuje Belu Palanku i Svrljig, a ja uočavam jedan od nekoliko velikih kamenoloma. U Bukurovac ulazim sa severne strane i to posle nešto više od pola sata hoda od škole u selu Klenje:
Kroz Bukurovac prolazim bez zadržavanja. Selo je 2002. brojalo svega 26 stanovnika. Mnogo više ih je bilo 1948 - 709. Praktično postoji od 1901. godine, kada su se od obližnjeg Moklišta odvojila sela Dol (rodno mesto Rajka Mitića!), Bukurovac i Klenje i formirala opštinu Dolsku sa sedištem u Dolu. Nakon stradanja u bujičnoj poplavi 1947. godine, selo Dol više ne postoj. Brisano je iz evidencije naseljenih mesta u opštini Bela Palanka 1979. godine i njegov atar je tada pripojen upravo Bukurovcu kao najbližem naselju.
Produžavam putem kojim se u Bukurovac dolazi iz pravca Bele Palanke. Od centra varošice ovim putem Bukurovac nije udaljen više od 5 km. Prolazim pored stare palanačke deponije. Ne bi trebalo da je aktivna jer se već duže vreme smeće iz celog Pirotskog okruga odvozi na regionalnu deponiju u okolini Pirota.
Sledi deonica od napuštene deponije do sela Klenja - oko 2 km. Krećem se uz auto-put u pravcu Pirota, najpre seoskim putem koji se, na moju veliku žalost, ubrzo prekida:
Nadalje idem uz samu ogradu koja oivičava auto-put:
Ulazim u Klenje iz drugog pravca nakon 30-35 minuta hoda od deponije smeća na putu iz Bele Palanke za Bukurovac. Prolazim kroz selo i, istim putem kao u odlasku, vraćam se do auta koje me čeka na putu Pirot - Bela Palanka.
Trajanje relacije: oko 3h
Zahtevnost relacije: srednja (3/5)
Karakteristike: zanimljiva prelivna brana na Nišavi i stara vodenica uzvodno od Klenja, lepa seoska česma u Klenju
Rizici: blato, seoski putevi su vrlo loši, put između Klenja i Bukurovca praktično ne postoji