Selo Grnčar u opštini Babušnica

21dec2023 Selo Grnčar u opštini Babušnica

Nalazi se na putu koji Babušnicu povezuje sa Vlasotincem i Leskovcem. Udaljeno je od Babušnice oko 9, a od Pirota 34 km. Smešteno je u klisurastoj dolini reke Lužnice, a nedaleko od sela nalazi se par mesta koje morate posetiti. Iz Grnčara je rodom moj pradeda Zlatko Ranđelović.

Fotografije koje slede su nastale pre tačno 12 godina, 21. decembra 2011. Ulaz u selo iz pravca Ljuberađe je lep i karakterističan po visokim stenama koje se uzdižu s desne strane puta:

Po ulasku u selo iz ovog pravca, dolazi se do platoa koji je levo od puta. Na njemu se nalazi zadružni dom:

Tu je i skretanje za planinsko selo Vrelo, udaljeno oko 5 km. Na putu za Vrelo, ispod zadružnog doma u Grnčaru je i most na Lužnici:

Ako se od zadružnog doma produži glavnim putem ka drugom kraju sela, ređaju se zanimljive kuće i dolazi se do napuštene zgrade seoske škole:

Evo još nekoliko podataka o ovom lepom lužničkom selu (Negovan Todorović: ,,Lužnica - stanovništvo i naselja'', Babušnica 2016). Godine 1948. u njemu je popisan 741 stanovnik, da bi se do 2002. taj broj sveo na 159, uz tendenciju daljeg pada. Meštani smatraju da su poreklom iz okoline Prizrena i naziv svog sela vezuju za istoimeno naselje Grnčare u Metohiji. Selo se pod današnjim imenom pominje u turskim spisima još iz XV veka. Škola je u Grnčaru postojala od 1938. godine, najpre u privatnim kućama, a od 1948. godine u prikazanoj zgradi. Zatvorena je 1998. godine zbog malog broja dece. Iz Grnčara je rodom i general-pukovnik Vladimir Lazarević, komandant nekadašnjeg Prištinskog korpusa i komandant Treće armijske oblasti Vojske Jugoslavije, nosilac Ordena ratne zastave i od 2003. godine optuženik Haškog tribunala (sam se predao, pušten na slobodu decembra 2015).

U ataru sela evidentirano je nekoliko arheoloških lokaliteta, od kojih je najpoznatiji ,,Kulište - Caričin grad''. Nalazi se na brdu istočno od sela. Tamo se mogu videti arheološki ostaci za koje se pretpostavlja da su rimskog porekla. Ovo mesto sam posetio 19. januara 2020. godine sa svojim drugom Milanom Jovanovićem. Prethodno smo obišli selo Vrelo. Čitajte o tome na adresi: http://www.pirotskikraj.com/arhiva/247

Nedaleko od Kulišta, u kanjonu reke Linovštice, na oko 500 m od asfaltnog puta i mosta, pre ulaza u selo iz pravca Ljuberađe, nalazi se Ripalo, jedan od najlepših vodopada u babušničkoj opštini. Sa Baticom Manićem, svojim drugom iz škole, obišao sam ga 18. aprila 2021. (http://www.pirotskikraj.com/arhiva/517):