19nov2024
Dimitrovgradska sela u Zabrđu - Visočki Odorovci i Gulenovci
Znala su da mi budu početna tačka za osvajanje brojnih mesta u okolini: visoravni Tepoš, Petrlaške pećine, najviših vrhova planine Vidlič, česme Vija voda... Smeštena su na severu opštine Dimitrovgrad, na padinama planine Vidlič i obodu Smilovskog ili Odorovskog kraškog polja, najvećeg takve vrste u Srbiji. Od Pirota su udaljena oko 43 km, a od Dimitrovgrada oko 16.
Fotografije su nastale pre 12 godina - 21. novembra 2012. Uspomena su na jedan lep jesenji izlet. Odvajanje puteva za dva susedna sela nalazi se na 2.5 km posle sela Smilovci, u pravcu zapada. Odavde je lep pogled na južne padine Vidliča i prostrano Odorovsko polje:
Za Odorovce se produžava pravo, a za Gulenovce skreće desno na prethodnoj raskrsnici. Ulaz u Odorovce je na 1 km od nje. Selo se nalazi na oko 720 m nadmorske visine i 1948. je imalo 882 stanovnika, 2002. godine - 135, a 2011 - 68. Centar sela je prepoznatljiv po karakterističnoj beloj kući sa terasom u sredini. U selu je puno napuštenih kuća:
Na izlazu iz sela ka zapadu nalazi se karakterističan prolaz:
To je put za seosko groblje i crkvu. Desno je jedna dolina, a iznad nje deo Vidliča koji se zove Kapana:
Crkva je udaljena od sela oko 1 km. Nalazi se pored groblja i posvećena je Svetom Jovanu Krstitelju:
Prema jednoj legendi, selo Visočki Odorovci se nekada nalazilo pored snažnog izvora vode u blizini ove crkve. Jednog proleća je neki seljak šišao ovce i poslao je svog sina po vodu sa izvora. Dečak se okliznuo pored vode, ubo se na makaze i umro. Njegov otac je tada bacio neopranu vunu u izvor i preko nje nabacao kamenje. Voda se izgubila. Selo je ostalo bez vode pa su se ljudi preselili na sadašnju lokaciju sela. Cvetko D. Ivanov i saradnici: ,,vera i kamen - crkve i manastiri'' (Narodna biblioteka ,,Detko Petrov'', Dimitrovgrad 2018)
Crkva je dva puta obnavljana u prethodnom periodu - 1998. i u proleće 2010. godine:
Pogled na dva sela u povratku od Odorovske crkve izgledao je ovako:
Još par slika iz Visočkih Odorovaca:
Tek sam u godinama koje su usledile shvatio da je put sa zadnje dve fotografije najlakši način da se iz Odorovaca pređe u Gulenovce. Ovako, ja sam se vratio na raskrsnicu ispred dva sela i skrenuo za Gulenovce. Auto sam parkirao na proširenju koje mi je zaličilo na autobusku stanicu:
Gulenovci su 1948. imali 497 stanovnika, 2002 - 60, a po popisu stanovništva iz 2011. u selu je živeo 21 čovek.
Nije svuda prizor tužan zbog pustih kuća. Ima i onih obnovljenih i lepih:
Velika zgrada zadružnog doma je zajednička za oba sela:
I za Odorovce i Gulenovce su karakteristične kamene ograde i ozidani bunari za vodu. Nisam video čeme:
Crkva Svete Trojice se nalazi na seoskom groblju, u gornjem delu sela. Renovirana je 2001. godine, ali nisam bio u prilici da vidim njenu unutrašnjost:
Trajanje relacije: oko 3h
Zahtevnost relacije: srednja (3/5)
Karakteristike: zanimljiva dimitrovgradska sela na padinama Vidliča i na obodu velikog Smilovskog (Odorovskog) kraškog polja; oba sela imaju svoje crkvene hramove
Rizici: blato
