27aug2021 Predstavljam vam vlasotinačko selo Dobroviš

U istočnom delu opštine Vlasotince nalazi se seosko naselje razbijenog tipa, podeljeno u nekoliko mahala. Ime je dobilo po dobrom pogledu na okolinu koji se pruža iz njegovih viših delova. To je Dobroviš (Dobro-v(id)iš), selo koje je nekada bilo poznato po svojim stočarima, građevincima i pinterima (bačvarima).

Dobroviš sam posetio 15. septembra 2018, u povratku iz Crvene Jabuke, čuvenog babušničkog sela. Već sam pisao ranije da je nekadašnji put koji vodi do Crvene Jabuke iz Ljuberađe, preko Berduja, Leskovice, Radosina i Rakov Dola, praktično neupotrebljiv za današnja prevozna sredstva. Aktiviranjem kamenoloma u blizini Rakov Dola, put od vlasotinačkog sela Tegošnice, uz istoimenu reku, postao je najbolja varijanta za odlazak u ovaj slabo posećeni i zabačeni kraj. Put je makadamski i veoma prašnjav, na njemu su neizbežni susreti sa velikim kamionima koji idu od kamenoloma natovareni ili se vraćaju prazni nazad, ali boljeg rešenja nema. Zanimljivo je to što se do jednog babušničkog sela dolazi prolaskom kroz deo opštine Vlasotince. To podseća na put do Štrbovca, u drugom delu opštine Babušnica, preko teritorije opštine Gadžin Han i sela Veliki Krčimir.

Na oko 6 km od Tegošnice i skretanja sa puta za Crnu Travu i Vlasinsko jezero, nalazi se odvajanje puta za Dobroviš. Od ovog mesta do Crvene Jabuke ima još oko 10.5 km. Do prvih dobroviških kuća ima svega 1.5 km i put prati Malu reku, pritoku Tegošnice:

Odmah na ulazu u selo su stare kuće i zgrade koje ukazuju na nekadašnju važnu trgovačku i zanatsku funkciju mesta. U Dobrovišu je posle Drugog svetskog rata živelo i do 1250 ljudi, da bi ih 2011, po poslednjem popisu, bilo višestruko manje - 72. Selo je udaljeno od svog opštinskog centra u Vlasotincu oko 27 km:

Tu je glavna raskrsnica u selu. Ja sam najpre krenuo desnim putem i prošao pored napuštene zgrade mesne kancelarije:

Posle samo nekoliko minuta našao sam se na mestu gde se nalaze seoska crkva i zadružni dom. I ove građevine dobro ilustruju činjenicu da je Dobroviš nekada bio veliko i razvijeno selo. Crkva je posvećana Svetom Dimitriju, potiče iz XIX veka i u vreme moje posete u toku su bili završni radovi na njenoj obnovi. Zanimljivo je da se ovde meštani i njihovi gosti okupljaju upravo na sutrašnji dan, Veliku Gospojinu (28. avgusta):

Vratio sam se do raskrsnice i krenuo u gornji deo sela. Pažnju mi je privukla jedna dobro očuvana vodenica:

Posetio sam staru seosku školu, napuštenu početkom ovog veka:

Do viših seoskih mahala vodi put sa konstanim usponom. Najupečatljivija tačka je brdo Ostric (950 m), koje razdvaja Dobroviš od babušničkog sela Leskovice. Severno, u pravcu Berduja i Vrela, takođe sela u opštini Babušnica, je Cikulj (1028 m), a na severozapadu veliko brdo karakterističnog kupastog oblika - Crtavo (867 m), u čijem se podnožju nalaze babušnička Modra Stena i vlasotinačka sela Aleksine, Pržojne i Lukačevo:

Dvadesetak minuta mi je bilo potrebno da od raskrsnice u najnižem delu sela izađem na plato. Učinilo mi se da je ovaj deo sela najživlji:

Sunce je zauzimalo sve viši položaj na horizontu i bilo je sve toplije. Ja sam bio prilično iscrpljen posetom selu Crvena Jabuka. Ovde sam završio obilazak Dobroviša i istim putem se vratio do auta u dolini Tegošnice. Do Pirota me čekao put od 58 km.

Trajanje relacije: oko 4h

Zahtevnost relacije: srednja (3/5)

Karakteristike: nekada veliko vlasotinačko selo, poznato po svojim trgovcima i zanatlijama, iz koga se stanovništvo prethodnih decenija iselilo u veće gradske centre

Rizici: nema