9sep2021
Svratite do Klisure, sela nadomak Bele Palanke
Iako je ,,Remesiana’’ (današnja Bela Palanka) bila najznačajnije antičko mesto u Ponišavlju, i imala veći značaj i od tadašnjeg ,,Turresa’’ (Pirota), mnogo kasnije, u srednjem veku, u belopalanačkom kraju su praktično postojala samo dva veća seoska naselja - Moklište i Kuručešme (današnja Klisura). Selo Klisura je udaljeno od Bele Palanke oko 5 km i oko 25 km od Pirota.
Međutim, staro naselje se nije nalazilo na mestu današnje Klisure, što se vidi na osnovu putopisa anonimnog Francuza iz 1621. godine, koji tvrdi da se Klisura nalazila na sat vremena hoda od Musa-pašine Palanke (stari naziv za Belu Palanku). To mesto se, prema Jovanu Cvijiću, nalazilo između današnjih sela Klisure i Kremenice. Selo je navodno preselio na današnju lokaciju osmanski buljubaša Šaban 1860. godine, kako bi imao lakšu kontrolu nad njim.
Zanimljivo je da su dosta pažnje u svojim opisima Ponišavlja srednjevekovni putopisci posvećivali upravo ovom selu, čiji turski naziv Kuručešme u prevodu znači ,,suva česma''. Još je zanimljivije da se pomenuta dva naselja (Bela Palanka i Klisura) u ovim zapisima skoro uvek pominju zajedno, jer su se nalazila nedaleko jedno od drugog i pošto su oba imala ulogu svratišta na putu između Niša i Sofije.
Da bi došli do današnjeg sela Klisure iz Pirota, potrebno je ići novim regionalnim putem koji povezuje Pirot i Belu Palanku. Na oko 4 km pre Bele Palanke, na starom magistralnom putu, nalazi se skretanje za ovo selo. Od ovog mesta do centra Klisure ima manje od 1 km. Ovo kratko rastojanje ja sam uvek prelazio peške. Tako je bilo i 27. oktobra 2016, kada sam poslednji put bio u ovom selu:
Kada put povije ulevo, prolazi se pored stare, suve česme koja podseća na stari, turski naziv ovog sela:
U selu je dosta starih, napuštenih kuća, ali naravno ima i obnovljenih i novijih. Početkom ovog veka (2002. godine) u Klisuri su živela 222 stanovnika. Broj stanovnika se vrtoglavo smanjivao decenijama pre toga. Po popisu iz 1948. godine, u selu je živelo čak 1199 ljudi.
Ima i tužnih slika:
U centru sela su napušteni zadružni dom i još jedna česma:
Stara škola i crkva se nalaze na uzvišenju u istočnom delu sela:
Crkva je posvećena Svetom Iliji i podignuta je za vreme vladavine kralja Petra I Karađorđevića, 1907. godine, na mestu starog crkvišta:
Trajanje relacije: oko 1.5h
Zahtevnost relacije: umerena (2/5)
Karakteristike: lepo belopalanačko selo koje je u prošlosti imalo mnogo veći značaj jer se nalazilo u blizini veoma važnog puta
Rizici: nema
