23may2021 Do Poganova preko Željuše, Planinice i Banskog Dola

Posle avanture u ataru Toplog Dola i vodopada Vurnje, usledile su za mene relaksirajuće relacije. Nakon lepe livade u Zajednici, nadomak Ponora, došao je na red i jedan lep porodični ručak u Poganovu. Kako bi i ovom izletu dao poseban šmek, i kako bi članove svoje porodice upoznao sa jednim novim krajem, u Poganovo smo stigli putem koji je od pre dve godine na raspolaganju stanovnicima Dimitrovgrada.

Za Poganovo nismo skrenuli na raskrsnici kod Belog Polja već sam produžio pravo, do Željuše, nedaleko od Dimitrovgrada. Skrenuo sam desno u samo selo i zastao pored Crkve Svetog Spasa. Počela je da se gradi 2000. godine na ruševinama stare crkve i tek nedavno je završena:

Malo dalje, na izlazu iz sela, počinje deonica puta koja je završena u jesen 2019. Njome sam poslednji put prošao u martu prošle godine, u odlasku i povratku sa vrha Basare, iznad Borovskog polja. Mesto prikazano na sledećoj slici se nalazi na oko 27 km od Pirota:

Ako se na prethodnoj raskrsnici produži pravo zemljanim putem, može se stići u selo Grapu. Pre njega može se obići i staro željuško groblje sa Crkvom Svetog Georgija (Svetog Đorđa), koja je 1984. godine proglašena za spomenik kulture.

Do Bugarske Planinice ima oko 4 km vijugavog puta odličnog kvaliteta. Uspon je maltene konstantan:

Sledi nekoliko slika Bugarske Planinice. Tu je i pogled na Srpsku Planinicu, selo u pirotskoj opštini, sa platoa iznad Bugarske ili Gornje Planinice. Sa ovog mesta se vide i planina Vidlič i Midžor sa poslednjim ostacima snega:

Nekada su obe Planinice predstavljale jedinstveno selo. Podela je izvršena nakon Berlinskog kongresa, 1878. godine, kada je između sadašnjih sela povučena granica dve kneževine - Srbije i Bugarske. Više o tome pročitajte u mom članku ,,Gojin Dol - Srpska Planinica'', u ,,Arhivi relacija'' od 5. decembra 2020. Prema podacima koje imam, Bugarska Planinica više nema stalnih stanovnika.

Sledeće dimitrovgradsko selo, Banski Dol (do 2008. godine Banjski Dol), nalazi se u podnožju Kukle. Ulaz u selo je udaljen oko 1.5 km od Bugarske Planinice:

Broj stanovnika ovog sela se može izbrojati na prste jedne ruke. Na izlazu prema Poganovu su skretanje za Basaru i Borovsko polje i jedna česma iz koje jedva curi voda:

Sledi spust u Poganovo, udaljeno oko 4 km. Mi smo uzput uživali u pogledu na planinu Greben i Vlašku planinu. Između njih, nedaleko od Poganovskog manastira, smešten je prelepi kanjon reke Jerme.

Na put, koji u Poganovo vodi iz pravca Pirota i Sukova, uključili smo se na ulazu u selo, posle 10 pređenih kilometara od Željuše. Deonicu smo prešli za tridesetak minuta, uz više usputnih zastajkivanja u cilju fotografisanja. Put jeste duži oko 7 km u poređenju sa ,,glavnim'', kojim se u Poganovo dolazi iz Pirota, ali vodi kroz lep kraj, nov je i odličan. Zbog toga vam ga preporučujem kao alternativu za dolazak u Poganovo, ako nekada imate višak vremena, kao što sam ga prošle nedelje ja imao na raspolaganju.

U Poganovu vredi posetiti neku od etno-kafana. Naš izbor je bio ,,Konak Toša'', ali ćete sigurno i u Etno-kući ,,Dunđerovi'' ili u ,,Poganovskoj šopki'' naći kvalitetnu uslugu, dobru domaću hranu i prenoćište.

Evo još nekoliko slika ovog lepog sela, po mom mišljenju jednog od najlepših u pirotskom kraju, kroz koje protiče rečica Rita. Planinari kroz njega obično prolaze na putu do Dragovite, polazne tačke za atraktivan uspon na planinu Greben.

U povratku smo išli putem preko sela Vlasi i Sukova. Rastojanje iznosi 30 km. Umalo se nismo sreli sa predsednicima Srbije i Bugarske, koji su u isto vreme obilazili Poganovski manastir.

Trajanje relacije: oko 3.5h

Zahtevnost relacije: umerena (2/5)

Karakteristike: nov put, odličnog kvaliteta, koji do Poganova vodi kroz lep, ali i pust burelski kraj; lepo selo Poganovo koje u dimitrovgradskoj opštini prednjači po etno-turizmu

Rizici: -