Pirotsko selo Mali Jovanovac

2feb2023 Pirotsko selo Mali Jovanovac

Nalazi se na takozvanom ,,kružnom putu'', koji spaja neka od najvećih sela u pirotskoj opštini, smeštenih u jugoistočnom delu Pirotske kotline. Kada se tim putem ide iz Pirota preko Poljske Ržane, Trnjane i Velikog Jovanovca, udaljenost Malog Jovanovca je oko 10 km. Do auto-puta Niš - Sofija ima oko 2 km. Selo je na nadmorskoj visini od oko 400 m.

Ulaz u Mali Jovanovac iz ovog pravca izgleda ovako:

Ove fotografije su nastale još 5. januara 2014. godine. Tada sam samo prolazio kroz ovo selo na putu do Krupca. Fotografije su snimljene u pokretu, iz auta:

Tada sam na izlazu iz Malog Jovanovca prema Velikom Selu zastao ispred mosta koji razdvaja ova dva sela. Mali Jovanovac se nalazi na levoj obali Nišave. Nekada su se na ovoj reci, u okolini sela, nalazile brojne vodenice.

Neposredno pre mosta, s desne strane puta prema Velikom Selu i Krupcu, nalazi se privatni bazen. Nekada davno smo tamo išli na kupanje, a svojevremeno sam prisustvovao i jednoj lepoj svadbenoj žurci. Mislim da je i dalje aktivan i da mladi iz Pirota i okolnih sela dolaze u letnjem periodu. Nažalost, nemam njegove fotografije:

Tri godine ranije, 19. februara 2011. kroz Mali Jovanovac sam prolazio iz suprotnog pravca - Velikog Sela:

I tada su bile neizbežne slike prostora gde se nalazi bazen i lokalno dečje igralište:

Mali Jovanovac je po popisu iz 2011. godine imao 119 stanovnika u 53 domaćinstva. Njihova prosečna starost je iznosila oko 48 godina. Posle Drugog svetskog rata, 1948. godine, u selu su živela 352 stanovnika.
Ima više priča vezanih za ime sela. Njegovi stari nazivi bili su Ćopin Čivlik i Čivlik Petkožanje. Prvi potiče navodno od nekog ćopavog Turčina i selo je predstavljalo njegov čivlik (čiflik). Drugi je na osnovu narodnog predanja - selo je imalo pet kuća i na Đurđevdan se ,,na krs'' iznosilo pet pečenih jagnjeta, pet gomila presnog sira i pet jagnjećih koža. Susedni Veliki Jovanovac (udaljen oko 2 km) se nekada zvao Alačev Čivlik, a Veliko Selo, s druge strane Nišave - Golemi Čivlik.
Odmah po oslobođenju od Turaka preduzete su mere da se sva turska imena sela zamene srpskim. Tako su Mali i Veliki Jovanovac dobili svoja današnja imena, po nekom majstoru Jovanu koji je za oba sela učinio mnogo dobra. Po drugoj verziji, oba Jovanovca duguju naziv Jovanu Ristiću koji je kao oficir ratovao u ovom kraju i poginuo na Drenovoj glavi na Padežu.

Mali Jovanovac se nalazi u plodnoj ravnici, pogodnoj za gajenje žitarica, voća i povrća, a na rubu atara ima i vinogorje. Zanimljivo je da selo nikada nije imalo svoju česmu, već su za snabdevanje vodom oduvek korišćeni bunari. Škola je zajednička sa Velikim Selom, a najbliže crkve su u Velikom Jovanovcu i Krupcu.